7.1. Η Αθήνα μετά την επανάσταση του 1821

Το 1830, όταν υπογράφτηκε το πρωτόκολλο ανεξαρτησίας του νέου ελληνικού κράτους, η πρωτεύουσα βρίσκονταν στο Ναύπλιο.

Η Αθήνα ήταν ένα εγκαταλελειμμένο χωριό μικρής σημασίας. Βρίσκονταν σε ερειπιώδη μορφή. Στην Αθήνα του 1834 κατοικούσαν 9.000 κάτοικοι, που με την απελευθέρωση άρχισαν να επιστρέφουν σιγά-σιγά, ζωντανεύοντας πάλι την πόλη τους. Το μεγαλύτερό της μέρος βρίσκονταν βόρεια της Ακρόπολης. Ήταν μια τυπική ανατολίτικη κωμόπολη που διέθετε τα παζάρια της (το πάνω και το κάτω παζάρι με διαφορετικό χαρακτήρα το καθένα, το σταροπάζαρο), τα τζαμιά, τις εκκλησίες, τα μαγαζιά και τα εργαστήριά της. Ανάμεσα στα σπίτια θα διέκρινες που και που ατόφια αρχαία μέλη και κτίσματα.

Κάποιο κεντρικοί της δρόμοι ακολουθούσαν τις υψομετρίες του εδάφους δημιουργώντας ομόκεντρους κύκλους. Περιβάλλονταν από το Τείχος του Χασεκή με χαρακτηριστικές Πύλες που συχνά έπαιρναν το όνομά τους από τους αντίστοιχους δρόμους που ξεκίναγαν από αυτές. Η πύλη του Μωριά (προς το Μωριά, την Πελοπόννησο), η Μενιδιάτικη πόρτα, η Μεσογείτικη πόρτα. Από αυτές ξεκινούσαν και οι δρόμοι που ένωναν την πόλη με τους γύρω οικισμούς που ακόμα και σήμερα διατηρούν το όνομα και τη χάραξή τους.

Η οδός Λιοσίων, η οδός Αχαρνών, η οδός Μεσογείων κρατούν τη ρίζα τους από τότε. Η έκταση της πόλης έφτανε από το σημείο που ξεκινήσαμε, έως τη σημερινή οδό Ευριπίδου και την Πύλη του Αδριανού.
Το νέο σχέδιο της Αθήνας ήρθε να πατήσει στα χνάρια της υπάρχουσας πόλης αλλά κυρίως επιχείρησε να εκφράσει τη βούληση και την ιδεολογία της νέας εξουσίας και όσων την περιέβαλαν.
Το βασικό του σχήμα ήταν ένα ισοσκελές τρίγωνο στην κορυφή του οποίου, στη σημερινή Ομόνοια, θα τοποθετούνταν τα ανάκτορα σε άμεση συσχέτιση και αντιπαραβολή με την Ακρόπολη. Η οδός Αθηνάς θα αποτελούσε την οπτική και λειτουργική τους ένωση. Οι δύο πλευρές του τριγώνου, οι οδοί Σταδίου και Πειραιώς θα οδηγούσαν στις αντίστοιχες κατευθύνσεις, στον Πειραιά και στο μη αποκαλυμμένο ακόμα τότε Στάδιο. Στη βάση του τριγώνου τοποθετούνταν η οδός Ερμού. Το σημείο που βρισκόμαστε, ταυτίζονταν με το Κάτω παζάρι συνεχίζοντας τον εμπορικό του χαρακτήρα. Οι γωνιές του τριγώνου τοποθετήθηκαν σε κομβικά σημεία, στην πύλη του Μωριά και τη Μεσογείτικη, σε σημεία δηλαδή από όπου ξεκινούσαν οι ήδη υπάρχοντες δρόμοι. Η κατεύθυνση της πόλης προς το Βορρά έγινε, κυρίως για αμυντικούς λόγους και καθόρισε τη μετέπειτα εξέλιξή της.

Τα ανάκτορα αρχικά μεταφέρθηκαν στον Κεραμικό. Τελικά τα ανάκτορα μεταφέρθηκαν στη Θέση Εξέχωρον, στη σημερινή Βουλή. Το πανοπτικό αυτό σημείο βρίσκονταν πάνω στο τελευταίο διάσελο της οροσειράς του Άγχεσμου που ξεκινώντας από τα Τουρκοβούνια πέρναγε το Λυκαβηττό και κατέληγε στην Ακρόπολη.